Żywność funkcjonalna to kategoria produktów, które mają udokumentowane lub przypuszczalne pozytywne działanie na organizm człowieka. Oprócz dostarczania kalorii oraz makroskładników posiadają witaminy, minerały i związki, które wspomogą prace ustroju. W miarę jak wiedza o żywieniu i jego wpływie na zdrowie rośnie, żywność funkcjonalna staje się coraz bardziej popularna i powszechnie dostępna. Obejmuje zarówno produkty naturalnie posiadające te składniki, jak i żywność wzbogaconą.
Żywność funkcjonalna – co to jest?
Żywność funkcjonalna to rodzaj produktów, która oprócz dostarczania podstawowych składników odżywczych, takich jak białko, węglowodany i tłuszcze, posiada korzyści zdrowotne lub dodatkowe właściwości, które wpływają na zdrowie i poprawę funkcjonowania organizmu. Są to, więc produkty, które zawierają lub są wzbogacone o składniki poprawiające funkcjonowanie człowieka. Jest jednym z rodzajów nowej żywności, która powstaje przy pomocy nowoczesnych metod produkcyjnych.
Charakterystyczną cechą żywności funkcjonalnej jest jej zdolność do wpływania na konkretne funkcje organizmu lub na zmniejszanie ryzyka wystąpienia określonych chorób. Te składniki, zwane są też bioaktywnymi substancjami. Mogą mieć różne korzyści zdrowotne, takie jak obniżanie ryzyka chorób serca, wpływanie na zdrowie układu pokarmowego, wzmacnianie układu immunologicznego, działanie przeciwnowotworowe, poprawa zdolności poznawczych i wiele innych.
Według Europejskiego Konsensusu Naukowej Koncepcji Żywności Funkcjonalnej produkty takie oprócz naturalnych składników mają mieć zwiększony udział bioaktywnych substancji. Żywność prozdrowotna wpływać może na najróżniejsze sfery organizmu człowieka. Pozytywne oddziaływanie odnotowuje się na szereg funkcji organizmu takich jak: praca układu oddechowego, krwionośnego, wzrost energii i ogólna poprawa samopoczucia.
Rodzaje żywności funkcjonalnej
Żywność funkcjonalna z roku na rok jest coraz bardziej rozpowszechniona.
Oto kilka przykładów żywności funkcjonalnej:
- Probiotyki — wspierają zdrową florę jelitową. Probiotyki znajdują się w jogurtach, kefirach, kwasach mlekowych i suplementach diety,
- Prebiotyki — błonnik pokarmowy, który działa jako pożywka dla korzystnych bakterii jelitowych. Prebiotyki pomagają w utrzymaniu zdrowej mikroflory jelitowej i mogą być obecne w wielu warzywach, owocach i ziarnach,
- Antyoksydanty — składniki, które pomagają w ochronie komórek przed uszkodzeniem spowodowanym wolnymi rodnikami. Żywność bogata w antyoksydanty to na przykład jagody, czarna czekolada, orzechy, czerwona kapusta, pomidory i wiele innych,
- Kwasy tłuszczowe N-3 – występują w rybach, olejach lnianych i orzechach włoskich, są korzystne dla zdrowia serca i mózgu,
- Błonnik pokarmowy — reguluje trawienie i obniża poziom cholesterolu we krwi. Produkty bogate w błonnik to otręby, pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa i owoce,
- Witaminy i minerały — produkty wzbogacone w witaminy i minerały, takie jak wapń, witamina D, kwas foliowy czy witamina C, mogą pomóc w zaspokojeniu konkretnej potrzeby zdrowotnej,
- Produkty sojowe — zawierają izoflawony, które mogą pomóc w regulacji poziomu hormonów i obniżeniu ryzyka chorób serca. Produkty te obejmują tofu, mleko sojowe i tempeh,
- Składniki przeciwnowotworowe — niektóre żywności zawierają substancje, które pomagają w zapobieganiu nowotworom. Przykłady to warzywa krzyżowe, kurkuma, czosnek i czerwona herbata,
- Produkty mleczne wzbogacone w probiotyki — niektóre jogurty i napoje mleczne zawierają probiotyki, które wspierają zdrowie układu pokarmowego,
- Czosnek — znany ze swoich właściwości przeciwnowotworowych i zdolności obniżania ciśnienia krwi,
- Przeciwzapalne składniki — są to między innymi warzywa, owoce, źródła zdrowych tłuszczów,
- Olej z pestek winogron — bogaty w antyoksydanty, pomaga w ochronie komórek i układu sercowo-naczyniowego,
- Kurkuma — zawiera kurkuminę, która ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne.
Nie oznacza to jednak, że to jedyne produkty i składniki, jakie zaliczają się do żywności funkcjonalnej. Jest ich wiele więcej, jednak są to najczęściej spotykane.
Żywność funkcjonalna dla sportowców – poznaj najważniejsze fakty!
Żywność funkcjonalna jest ważnym elementem diety sportowców. Dostarcza im nie tylko niezbędnych składników odżywczych, ale także dodatkowe korzyści zdrowotne, które wspierają ich wydolność, regenerację i ogólną wydajność. Tryb życia wyczynowych sportowców sprawia, że ich organizmy są poddane dużym obciążeniom. Poprzez wykonywany wysiłek ich zapotrzebowanie zwiększa się znacząco, dlatego tak ważne jest skomponowanie pełnowartościowej diety.
Ciągły trening i wystawianie się na stres fizyczny mogą osłabić układ immunologiczny. Żywność funkcjonalna, zawierająca składniki wspierające układ odpornościowy, pomaga w utrzymaniu zdrowia sportowców i zapobieganiu chorobom. Niektóre sporty, takie jak bieganie czy podnoszenie ciężarów, mogą zwiększać ryzyko utraty masy kostnej. Żywność wzbogacona w wapń i witaminę D może pomóc w utrzymaniu zdrowych kości. Sportowcy tracą dużo płynów i elektrolitów podczas treningów. Napoje izotoniczne i żywność zawierająca elektrolity pomagają w uzupełnieniu tych strat.
Jeżeli jesteś sportowcem i zależy Ci na poprawie swoich wyników, to skontaktuj się ze mną i osiągniemy to razem!
Żywność funkcjonalna w zdrowym odżywianiu seniorów
Odpowiednia dieta w życiu seniora może pomóc w utrzymaniu dobrej jakości życia i wspierać zdrowie starzejącego się organizmu. Oto niektóre rodzaje żywności funkcjonalnej, które są szczególnie korzystne dla seniorów. Starzejący się organizm potrzebuje odpowiedniej ilości białka do utrzymania masy mięśniowej i siły. Dobre źródła białka to mięso, ryby, jaja, nabiał, a także produkty roślinne, takie jak fasola, soczewica i orzechy.
Starzenie się może zwiększyć ryzyko utraty masy kostnej i osteoporozy. Produkty mleczne wzbogacone o wapń i witaminę D, jak jogurt i mleko, oraz produkty wzbogacone w wapń, mogą pomóc w utrzymaniu zdrowych kości. Połączenie wapnia i witaminy D jest świetne, ponieważ wspomaga to wzajemne wchłanianie. Nie bez znaczenia są kwestia trawienne, które często dokuczają starszym osobom. Żywność funkcjonalna bogata w probiotyki i błonnik pokarmowy mogą w tym pomóc.
Antyoksydanty pomagają w ochronie komórek przed uszkodzeniem spowodowanym wolnymi rodnikami. W podeszłym wieku może zwiększać się ilość stanów zapalnych w organizmie, dlatego żywność funkcjonalna bogata w antyoksydanty może pomóc minimalizować te działania. Kwasy tłuszczowe N-3 wspierają zdrowie serca i mózgu, co jest ważne dla seniorów. Ryby morskie, olej lniany i orzechy włoskie to dobre źródła N-3. Podobnie jak antyoksydanty działają przeciwzapalnie.
Ponadto starzenie się organizmu może wpływać na zmiany w apetycie, zdolność trawienia i wchłaniania składników odżywczych, dlatego ważne jest dostosowanie diety do indywidualnych potrzeb.
Podsumowanie
Żywność funkcjonalna to rodzaj żywności, która ma dodatkowe korzyści zdrowotne poza dostarczeniem podstawowych składników odżywczych. Obejmuje ona składniki, które korzystnie wpływają na zdrowie lub funkcjonowanie organizmu. Istnieje wiele rodzajów żywności funkcjonalnej, z których każda ma swoje unikalne korzyści zdrowotne. Dla różnych grup ludzi, takich jak sportowcy czy seniorzy, żywność funkcjonalna może spełniać specyficzne potrzeby żywieniowe.
